سلامت نیوز: جسد سوخته روباهها و كبكها، جسد سوخته درختان بلوط و آتش پرشعلهای كه جایجای زاگرس را میسوزاند. حالا چند روزی میشود كه زاگرس در آتش میسوزد و هنوز چگونگی اعزام بالگردها و آبپاشها برای مقابله با آتشسوزی در این منطقه محل چالش است.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه اعتماد ،روز شنبه، 10 خرداد با دستور محمدباقر نوبخت، 15 میلیارد تومان برای اطفای حریق جنگلها اختصاص داده شد، اما گفتوگو با فعالان محیطزیست نشان میدهد كه این 15 میلیارد تومان، بخشی از بودجهای است كه پیش از این سازمان برنامه و بودجه باید به سازمانجنگلها برای اطفای حریق پرداخت میكرد، حالا با بدهی سنگین این سازمان به وزارت دفاع بابت هزینه سوخت بالگردها، این بالگردها نیز بدون پرداخت بدهی به آسمان سوزان جنگ زاگرس نمیآیند.
در حالی آتش همچنان شعلهور است و مهار آن هر لحظه دشوارتر میشود كه «محمد الموتی» دبیر شبكه تشكلهای محیطزیست و منابع طبیعی در گفتوگو با «اعتماد»، خسارتهای وارد بر جنگلهای زاگرس را در 10 روز ابتدایی خرداد ماه حداقل 50 هزار میلیارد تومان برآورد میكند و با احتساب هر فروند هلیكوپتر آبپاش به 50 میلیارد تومان میتوان گفت رقمی كه میشد با آن هزار بالگرد آبپاش خرید، 6 سال بودجه سازمان محیطزیست را تامین و 10 پایگاه آتشنشانی هوایی در كشور تاسیس كرد.
با این حال روز گذشته، علی عباسنژاد، فرمانده یگان حفاظت از جنگلها و مراتع كشور در گفتوگو با خبرنگاران اظهار داشت: واقعا فكر میكنم عمدی در كار است كه ما نمیتوانیم در اطفای حریق جنگل موفق باشیم و احساس میكنم گوش شنوایی در سازمان برنامه و بودجه نیست. چطور ممكن است در این مملكت 30 میلیارد پول برای خرید بالگرد وجود نداشته باشد، به گفته او، در سال گذشته جلسهای بود و برآورد شد كه حداقل 30 میلیارد تومان برای تهیه تجهیزات مهار آتشسوزی موردنیاز است. بیش از 10 دستور از معاون اول رییسجمهوری برای پرداخت هزینه 30 میلیارد تومان موجود است.
همچنین در سال گذشته در هیات دولت نیز مصوب شده است كه 20 میلیارد تومان این بودجه پرداخت شود اما در برنامه و بودجه این كار انجام نشد. لازم به ذكر است به گفته امیر سرتیپ دوم خلبان یوسف قربانی فرمانده هوانیروز ارتش عصر روز شنبه سه فرزند بالگرد هوانیروز از پایگاه مسجدسلیمان مجهز به سیستم پاشش آب به مناطق درگیر آتشسوزی اعزام شدند.
یك آبپاش آمد و رفت
«ساعت 14 امروز، یك بالگرد آبپاش به خاییز آمد، یك سبد آب ریخت و رفت، میگویند برای آبگیری رفته است اما چند ساعتی است كه خبر دیگری نیست.»
محمد داسمه، دبیر كمیته حقوقی انجمن دوستداران طبیعت و محیطزیست استان خوزستان در فاصله كوتاه استراحت میگوید، آتشی كه از ساعت 15 روز پنجشنبه در منطقه آزاد آغاز و با بیتوجهی مسوولان به منطقه حفاظتشده خاییز رسید، حالا شعلهورتر از روزهای گذشته شده و حالا آتش به 20 كیلومتری دهدشت رسیده است.
به جز این بالگرد آبپاش كه روز شنبه، 10 خرداد به منطقه اعزام شده است، ساعت 6 روز جمعه تنها یك هلیبرد به منطقه حفاظت شده خاییز انجام شده كه به گفته این فعال محیطزیست، صرفا دو سرویس 8 نفره را به ارتفاعات برده و با معذوریت نداشتن سوخت منطقه را ترك كرده است. این نیروهای امدادی پس از انجام عملیات با پای خود از منطقه خطر بازگشتهاند.
به جز این دو مرحله امدادرسانی از طریق هلیكوپتر، بهرغم وعدههای متعددی كه برای ارسال آبپاش به این منطقه شده است، مردم محلی، نیروهای بسیج و امدادی هلالاحمر با دستان خالی و با استفاده از چوبتر درختان در حال مهار آتش هستند.
به گفته این فعال محیطزیست، نبود امكانات و تعلل مسوولان برای تهیه این امكانات هیزم در آتش شعلهور میریزد. این فعال محیطزیست میگوید: «دمنده نیست، آتشكوب نیست، سازماندهی نیست، آقای جهانگیری و واعظی به موضوع ورود كردهاند اما آن اهمیت و آن انسجام عمل را در اطفای حریق نمیبینیم. ما به چشم میبینیم كه این آتش میتوانست مهار شود اما نشد و حالا در حال گسترش است و به قول سازمان محیطزیست، آتش از كنترل خارج شده است.»
علت تاخیر: بدهی
«15 میلیارد تومان از سوی سازمان برنامه و بودجه برای مقابله با آتشسوزی جنگلها تخصیص یافت اما این بودجه، بخشی از بدهی سازمان برنامه و بودجه و بخش كوچكی از هزینهای است كه طبق قانون باید تامین میكرد و نكرد.» «محمد الموتی» دبیر شبكه تشكلهای محیطزیست و منابع طبیعی، با اشاره به مصوباتی كه نادیده شدهاند، میگوید:
«سازمان برنامه و بودجه خود حامی طرحهایی است كه مخرب كوه و جنگل و محیطزیست هستند، این طرحها را به سرعت تامین اعتبار میكند اما برای 50 میلیارد تومان اطفای حریق همه باید رنج بكشند و عاصی شوند.» به گفته این فعال محیطزیست، این بودجه، بخشی از بدهی تلنبار شده سازمان جنگلها به وزارت دفاع است.
این بدهی بابت هزینه سوخت هلیكوپترها تاكنون پرداخت نشده و علت تاخیر امدادرسانی و تعلل در فرستادن هلیكوپتر نیز همین بدهی سنگین اعلام میشود. عدم پرداخت بودجه سالانه و عدم تامین هزینه مصوبات مرتبط با اطفای حریق، سازمان جنگلها را به وزارت دفاع بدهكار كرده است و به احتمال زیاد این بودجه نیز برای رفع این بدهی به كار بسته خواهد شد. 20 فروردین 1397، سرهنگ قاسم سبزعلی، فرمانده وقت یگان حفاظت از جنگلها، مراتع و آبخیزداری اشاره كرده بود كه هزینه سوخت هر بالگرد برای هر ساعت پرواز 4 تا 6 میلیون تومان است.
علاوه بر این، سرهنگ سبزعلی در این سال در پاسخ به انتقادات وارد بر چگونگی اطفای حریق جنگلها اشاره كرده بود كه «یگان حفاظت برای خرید یك بالگرد، باید 50 میلیارد تومان هزینه كند كه بودجه سالانه سازمان كفاف این كار را نمیدهد.» از طرفی دیگر، او اشاره كرده بود كه برای داشتن ناوگان پرندهای، این سازمان باید حداقل 20 دستگاه داشته باشد.
این درحالی است كه 20 تیر همان سال، سیدعلی خمیسی، رییس مركز امداد و نجات هوایی جمعیت هلالاحمر خبر داده بود كه ناوگان هوایی هلالاحمر با 24 بالگرد در كشور فعالیت میكند كه این تعداد تاكنون به 26 فروند افزایش یافته است، یعنی حالا بهازای هر سه میلیون شهروند، یك فروند هلیكوپتر خدمترسانی میكند و این هلیكوپترها مجهز به آبپاش نیستند.
برآورد خسارت: حداقل 50 هزار میلیارد تومان
تا پیش از مهار آتش و بررسی دقیق ابعاد آتشسوزی امكان تعیین دقیق میزان خسارات وارد شده ممكن نیست، با این حال و باتوجه به چند معیار، دبیر شبكه تشكلهای محیطزیست و منابع طبیعی، خسارت 10 روز آتشسوزی در زاگرس را برای كشور حداقل 50 هزار میلیارد تومان اعلام میكند.
به گفته او، سیستم حسابرسی محیطزیستی و ارزشگذاری اقتصادی اكولوژیكی امری كاملا معمول در تمام دنیا است، اما در كشور ما بهرغم تاكید ماده 192 قانون برنامه بودجه كه سازمان برنامه بودجه را تكلیف میكند تا با همكاری سازمان محیطزیست تمام عرصههای طبیعی و محیطزیستی، موجودات زنده و تمام داراییهای محیطزیستی كشور را به تقویم مالی دربیاورند و ارزشگذاری كنند، متاسفانه تاكنون این وظیفه قانونی به اجرا درنیامده است.
بهرغم این قصور در محاسبه ارزشهای اقتصادی، اكولوژیكی و خدمات اكوسیستمی، طبق مطالعات هر درخت بلوط 50 ساله، مجموعه ارزشی اقتصادی و اكولوژیكی و خدماتی به ارزش 200 هزار دلار دارد. علاوه بر این، هر هكتار مرتع نیز باتوجه به تراكم و پوشش تخمینزده میشود كه بین 200 تا 800 دلار ارزش داشته باشد. به گفته دبیر شبكه تشكلهای محیطزیست و منابع طبیعی، براساس تراكمی كه در جنگلهای زاگرس مشاهده میشود، بهطور میانگین هر هكتار از جنگلهای زاگرس بین 40 تا 42 درخت بلوط، عموما بالای 50 سال دارد.
با كنار هم قرار دادن این ارزشگذاریها با تخمین ابعاد آتشسوزی و باتوجه به خدمات اكوسیستمی، حیاتوحش، پوشش جنگلی و حیات وحش و عوامل دیگر آتشسوزی 10 روز گذشته در چند استان كشور در محدوده زاگرس تاكنون حداقل برای كشور 50 هزار میلیارد تومان خسارت بر جای گذاشته است.
الموتی در قیاس این خسارت با بودجههای لازم اما تامیننشده میگوید: «آن رقمی كه باید طبق قانون برنامه پنجم و بودجههای سنواتی تخصیص مییافت در مقابل رقم خسارت محیطزیستی بسیار كوچك است. تامین 100 میلیارد تومان در برابر خسارتهای فعلی وارد شده بر زاگرس رقمی نیست. حتی سازمان هلیكوپتری كشور نیز اعلام آمادگی برای همكاری كرده بود اما این بودجهها هرگز واصل نشدند.»
50 هزار میلیارد تومان خسارت در حالی تخمین زده میشود كه این رقم 6 برابر بودجه سالانه سازمان محیطزیست میتواند باشد. عیسی كلانتری، رییس سازمان محیطزیست در پاسخ به تاخیر در اعزام بالگرد و آبپاش به منطقه، گفته است كه «بالگردها اگر هم وجود داشته باشند، كمك زیادی به خاموش كردن آتش نمیكنند؛ چون در هر روز نهایتا بتوانند چهاربار پرواز كرده و آب بیاورند كه در هر پرواز دو مترمكعب آب منتقل میكنند. مجموعا هشت مترمكعب یعنی نصف یك تانكر میشود.
بنابراین كارایی چندانی ندارند.» رییس سازمان محیطزیست كه در این گفتوگو تاكید كرده است كه نبودن امكانات غیر از بالگرد برای اطفای حریق را نباید بزرگ كرد، با اشاره به آتشسوزی سال گذشته جنگلهای كالیفرنیا، آتسسوزی را بخشی از اكولوژی جنگل دانسته است. به زعم كلانتری، ساخت 10 پایگاه آتشنشانی هوایی، 500 میلیون دلار لازم دارد، 500 میلیون دلار معادل 8 هزار میلیارد تومان.
این رقم معادل 10 برابر كل بودجه یك سال سازمان محیطزیست است. به نظر میرسد 10 روز آتشسوزی در زاگرس، علاوه بر اینكه منبع تامین 45درصد از منابع آب شیرین كشور را با خطر روبهرو كرده است، هزینهای بیش از هزینه ساخت 10 پایگاه آتشنشانی هوایی و هزینه خرید هزار بالگرد برای كشور به جای گذاشته است.
نظر شما